Historia zawodu instruktora nauki jazdy w Polsce ma swoje korzenie w dynamicznym rozwoju motoryzacji i zmieniających się przepisach drogowych. Pierwsze kursy nauki jazdy powstały w Polsce po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku, gdy utworzono pierwsze komisje egzaminacyjne dla kandydatów na kierowców. Początkowo instruktorami byli doświadczeni kierowcy, nieposiadający jednak formalnych kwalifikacji do nauczania jazdy.
W 1921 roku wprowadzono pierwszy polski kodeks drogowy, precyzujący warunki uzyskania prawa jazdy, jednakże nie narzucał on żadnych formalnych wymagań czy uprawnień dla instruktorów nauki jazdy.
Prywatne nauki jazdy
Okres komunistyczny nie sprzyjał rozwojowi zawodu instruktora nauki jazdy, który był trudny do wykonywania i niezbyt prestiżowy. Po roku 1989, wraz z przemianami demokratycznymi i gospodarczymi, rynek szkolenia kierowców uległ transformacji. Powstało wiele prywatnych szkół jazdy, a instruktorzy musieli dostosować się do nowych warunków i wymagań.
Krótka historia zawodu instruktora nauki jazdy
W okresie międzywojennym instruktorzy nauki jazdy byli głównie mężczyznami, którzy mieli doświadczenie w służbie wojskowej lub w zawodzie mechanika. W 1937 roku w Polsce było zarejestrowanych około 2000 instruktorów nauki jazdy.
W czasie II wojny światowej szkolenia na kierowców były prowadzone przez Niemców. Po zakończeniu wojny liczba kursów nauki jazdy zaczęła wzrastać. W 1950 roku w Polsce było zarejestrowanych około 5000 instruktorów nauki jazdy.
Sytuacja ta uległa zmianie po II wojnie światowej, kiedy władze komunistyczne wprowadziły państwowe ośrodki szkolenia kierowców, takie jak Liga Obrony Kraju (LOK). Instruktorzy musieli spełniać określone wymagania, a ich praca była ściśle kontrolowana przez państwo.
W 1995 roku zawód instruktora nauki jazdy został wpisany do klasyfikacji zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy. W tym samym roku wprowadzono nowe przepisy regulujące prowadzenie szkoleń na kierowców. Wprowadzono również nowe zasady egzaminowania kursantów.
W 1997 roku uchwalono nową ustawę o ruchu drogowym, która wprowadziła Wojewódzkie Ośrodki Ruchu Drogowego oraz licencjonowanie ośrodków szkolenia. Instruktorzy nauki jazdy musieli zdobyć nowe kwalifikacje, ukończyć kurs pedagogiczny i zdać egzamin państwowy. Zawód stał się bardziej profesjonalny i odpowiedzialny.
Europejskie standardy
W 2011 roku, zgodnie z europejskimi standardami, wprowadzono kolejne zmiany w ustawie o kierujących pojazdami. Instruktorzy nauki jazdy muszą teraz spełniać następujące warunki:
- mieć ukończone 21 lat,
- posiadać prawo jazdy danej kategorii co najmniej od 3 lat,
- nie być karani za wykroczenia drogowe,
- mieć wykształcenie co najmniej średnie,
- ukończyć kurs pedagogiczny,
- zdać egzamin państwowy składający się z części teoretycznej i praktycznej,
- uzyskać licencję instruktora nauki jazdy wydaną przez starostę.
W XXI wieku zawód instruktora nauki jazdy stał się bardziej profesjonalny. Instruktorzy są zobowiązani do posiadania odpowiedniego wykształcenia i doświadczenia. W Polsce jest obecnie około 40 tysięcy instruktorów nauki jazdy.
Główne wydarzenia w historii zawodu instruktora nauki jazdy w Polsce:
- 1909 rok: powstanie pierwszego przedsiębiorstwa kształcącego kierowców w Warszawie
- 1924 rok: wprowadzenie w Polsce prawa jazdy
- 1937 rok: rejestracja około 2000 instruktorów nauki jazdy
- 1950 rok: rejestracja około 5000 instruktorów nauki jazdy
- 1995 rok: wpisanie zawodu instruktora nauki jazdy do klasyfikacji zawodów i specjalności
- 1995 rok: wprowadzenie nowych przepisów regulujących prowadzenie szkoleń na kierowców
- XXI wiek: rozwój zawodu instruktora nauki jazdy i wzrost liczby instruktorów
Pierwsze samochody nauki jazdy
Historia samochodów używanych do nauki jazdy w Polsce jest trudna do jednoznacznego określenia. Prawdopodobnie pierwsze pojazdy pojawiły się po odzyskaniu niepodległości i były wykorzystywane przez wojsko lub automobilkluby. Nie ma dokładnych informacji na temat marek i modeli, jednak można przypuszczać, że były to pojazdy prostsze i tańsze niż te dostępne dla zamożniejszych obywateli.
Dziś w Polsce, egzamin praktyczny na prawo jazdy kategorii B odbywa się na różnych modelach samochodów. W zależności od ośrodka szkolenia kierowców, egzamin może być przeprowadzany na różnych pojazdach. Według Autokult.pl, jednym z najpopularniejszych samochodów, na którym odbywa się egzamin praktyczny na prawo jazdy kategorii B, jest Toyota Yaris. Samochód ten jest na wyposażeniu WORD: Białystok, Gdańsk, Gdynia, Grudziądz, Jelenia Góra, Katowice, Kielce, Legnica, Piotrków Trybunalski, Tarnobrzeg, Toruń, Wałbrzych, Wrocław, Zielona Góra
Historia instruktorów nauki jazdy w Polsce to także historia przemian społeczno-gospodarczych. Od trudnych czasów komunizmu, przez okres prywatyzacji, aż do obecnych standardów europejskich, zawód instruktora przeszedł długą drogę. Dziś jest to jedno z najbardziej poszukiwanych zajęć na rynku pracy, wymagające stałego doskonalenia i dostosowywania się do zmieniających się norm prawnych.
Podsumowując, historia nauki jazdy i zawodu instruktora w Polsce odzwierciedla nie tylko rozwój motoryzacji, ale także dynamiczne zmiany społeczno-gospodarcze i regulacje prawne. Instruktorzy nauki jazdy, pełniący ważną rolę w kształtowaniu bezpieczeństwa i kultury ruchu drogowego, stanowią integralną część historii polskiego transportu i edukacji drogowej.
